Laboratorium

Badania laboratoryjne odgrywają ważną rolę w diagnozowaniu różnych schorzeń, monitorowaniu stanu zdrowia oraz ocenie skuteczności leczenia. 


Kiedy zaleca się wykonanie badań laboratoryjnych?


Diagnoza choroby: Jeśli doświadczasz niepokojących objawów, takich jak nawracające bóle głowy, trudności w oddychaniu, niewyjaśniona utrata masy ciała czy problemy z układem trawiennym, warto skonsultować się z lekarzem i rozważyć wykonanie badań laboratoryjnych. Badania mogą dostarczyć istotnych informacji diagnostycznych, które pomogą ustalić przyczynę objawów.


Badanie stanu zdrowia ogólnego: Nawet w przypadku braku widocznych objawów choroby, regularne badania laboratoryjne mogą pomóc w wykrywaniu potencjalnych problemów zdrowotnych we wczesnym stadium. Badania takie jak morfologia krwi, badanie poziomu glukozy, lipidogram czy badanie czynności wątroby i nerek mogą dostarczyć informacji o ogólnym stanie zdrowia organizmu.


Monitorowanie choroby przewlekłej: Jeśli cierpisz na przewlekłą chorobę, taką jak cukrzyca, nadczynność tarczycy, astma czy choroba serca, badania laboratoryjne są niezwykle istotne w monitorowaniu postępów choroby oraz skuteczności leczenia. Regularne badania poziomów cukru we krwi, hormonów tarczycy, markery zapalne czy poziom cholesterolu mogą pomóc w kontrolowaniu stanu zdrowia i wczesnym wykrywaniu ewentualnych komplikacji.


Przed planowanymi zabiegami medycznymi: Przed planowanymi operacjami lub innymi większymi zabiegami medycznymi lekarz może zalecić wykonanie badań laboratoryjnych. Badania te pozwalają ocenić ogólny stan zdrowia pacjenta oraz zidentyfikować ewentualne czynniki ryzyka, które mogą wpłynąć na przebieg procedury medycznej.


Badania przesiewowe: W zależności od wieku, płci i innych czynników ryzyka, istnieją specyficzne badania przesiewowe, które są zalecane dla populacji ogólnej lub określonych grup ludzi. Przykładami takich badań są badanie przesiewowe na obecność wirusa HIV u osób o zwiększonym ryzyku, badanie przesiewowe na poziom cholesterolu u osób z czynnikami ryzyka chorób sercowo-naczyniowych itp. Wykonanie tych badań przesiewowych pozwala na wczesne wykrycie potencjalnych problemów zdrowotnych i podjęcie odpowiednich działań zapobiegawczych lub terapeutycznych.


Kontrola stanu zdrowia w określonych grupach: Istnieją również określone grupy osób, które powinny regularnie poddawać się badaniom laboratoryjnym ze względu na specyficzne czynniki ryzyka lub stan zdrowia. Przykładami mogą być osoby z nadwagą lub otyłością, osoby z rodziną obciążoną chorobami genetycznymi, kobiety w ciąży, osoby narażone na działanie substancji toksycznych lub promieniowania itp. Regularne badania laboratoryjne w tych grupach mogą pomóc we wczesnym wykryciu i monitorowaniu ewentualnych problemów zdrowotnych.


Ocena stanu zdrowia przed rozpoczęciem intensywnego programu treningowego: Jeśli planujesz rozpocząć intensywny program treningowy lub udział w zawodach sportowych, warto rozważyć wykonanie badań laboratoryjnych. Badania te mogą dostarczyć informacji o ogólnym stanie zdrowia, poziomach składników odżywczych i hormonów, które mogą mieć wpływ na wydolność i efektywność treningu.


Kontrola stanu zdrowia u osób w podeszłym wieku: Starsze osoby są bardziej podatne na różne schorzenia i mają większe ryzyko powikłań. Regularne badania laboratoryjne, takie jak badania poziomów elektrolitów, funkcji nerek i wątroby, poziomu witamin czy ocena układu krzepnięcia, mogą pomóc w monitorowaniu zdrowia seniorów i wczesnym wykrywaniu ewentualnych problemów.


Zobacz, jak przygotować się do badań. Przestrzeganie tych prostych porad pozwoli Ci wykonać badanie bez żadnych komplikacji i opóźnień, a także zapewni najbardziej wiarygodne wyniki.

Rodzaj badania:

Zaleca się pobieranie krwi na czczo, czyli z zachowaniem 8 – 12 godzinnej przerwy od czasu ostatniego posiłku. Zalecenie dotyczy wszystkich badań, ponieważ zmiany wywołane przyjęciem posiłku są trudne do przewidzenia, a uzyskane wartości interpretuje się wobec wartości referencyjnych ustalonych w standardowych warunkach.

  • W dniu poprzedzającym badanie należy unikać obfitych i tłustych posiłków oraz spożywania alkoholu.
  • Bezpośrednio przed badaniem dozwolone jest wypicie niewielkiej ilości wody.
  • Podobnie pora dnia może mieć wpływ na wiarygodność wyników badań. Zaleca się, pobieranie krwi w godzinach porannych (7:00 – 10:00). Jeżeli krew zostanie pobrana o innej porze dnia, należy wziąć to pod uwagę interpretując uzyskane wyniki badań.
  • Bezpośrednio przed pobraniem wskazany jest 15 minutowy odpoczynek.
  • W miarę możliwości badanie należy przeprowadzić przed przyjęciem porannej porcji leków, taką decyzję należy zawsze skonsultować z lekarzem. Zawsze należy poinformować personel pobierający krew o przyjmowanych lekach, suplementach, preparatach ziołowych – zostanie to odnotowane podczas rejestracji.

Zaleca się pobieranie krwi na czczo, czyli z zachowaniem 8 – 12 godzinnej przerwy od czasu ostatniego posiłku. Zalecenie dotyczy wszystkich badań, ponieważ zmiany wywołane przyjęciem posiłku są trudne do przewidzenia, a uzyskane wartości interpretuje się wobec wartości referencyjnych ustalonych w standardowych warunkach.

  • W dniu poprzedzającym badanie należy unikać obfitych i tłustych posiłków oraz spożywania alkoholu.
  • Przed wykonaniem badania należy unikać jazdy rowerem lub pociągiem oraz palenia wyrobów tytoniowych.
  • Bezpośrednio przed badaniem dozwolone jest wypicie niewielkiej ilości wody.
  • Podobnie pora dnia może mieć wpływ na wiarygodność wyników badań. Zaleca się, pobieranie krwi w godzinach porannych (7:00 – 10:00). Jeżeli krew zostanie pobrana o innej porze dnia, należy wziąć to pod uwagę interpretując uzyskane wyniki badań.
  • Bezpośrednio przed pobraniem wskazany jest 15 minutowy odpoczynek.
  • W miarę możliwości badanie należy przeprowadzić przed przyjęciem porannej porcji leków, taką decyzję należy zawsze skonsultować z lekarzem.
  • Zawsze należy poinformować personel pobierający krew o przyjmowanych lekach, suplementach, preparatach ziołowych – zostanie to odnotowane podczas rejestracji.
  • Przed przystąpieniem do pobrania dobowej zbiórki moczu należy zaopatrzyć się w specjalny 2-3 litrowy pojemnik z podziałką umożliwiającą dokładne odczytanie objętości. Ponadto potrzebny będzie pojemnik jednorazowy, w którym próbka moczu ze zbiórki zostanie przekazana do punktu pobrań.
  • Niektóre parametry oznaczane w dobowej zbiórce moczu wymagają zastosowania środka konserwującego. Przed przystąpieniem do zbiórki moczu należy uzyskać informację od personelu punktu pobrań, czy środek taki jest konieczny i czy można go otrzymać w punkcie pobrań.
  • Dobową zbiórkę moczu należy rozpocząć w godzinach porannych i prowadzić przez 24 godziny, czyli np. zbiórka rozpoczęta w poniedziałek o godzinie 8:00 powinna zakończyć się we wtorek o godzinie 8:00.
  • Pierwszą poranną porcję moczu należy oddać do toalety, a zbiórkę rozpocząć od drugiej porcji (w przypadku konieczności zastosowania środka konserwującego należy go dodać do pojemnika, gdzie znajduje się już porcja moczu rozpoczynająca zbiórkę).
  • Należy odnotować godzinę rozpoczęcia zbiórki. Od tej pory każda porcja moczu, w całości musi być oddawana do pojemnika. W przypadku pominięcia którejś z porcji moczu, zbiórkę należy przerwać i rozpocząć od nowa, następnego dnia, a zebrany już mocz wylać.
  • Ostatnią porcją moczu, która zostanie oddana do pojemnika jest poranna próbka moczu oddana w drugim dniu prowadzenia zbiórki.
  • W czasie trwania dobowej zbiórki moczu pojemnik należy przechowywać w lodówce.
  • Po zakończeniu zbiórki należy określić objętość zebranego moczu odczytując pojemność z podziałki na ścianach pojemnika.
  • Mocz w pojemniku zbiorczym dokładnie wymieszać, a następnie przelać 50 – 100 ml do jednorazowego pojemnika.
  • Do punktu pobrań należy dostarczyć próbkę moczu wraz z zanotowanymi informacjami o objętości zebranego moczu oraz o godzinie rozpoczęcia i zakończenia zbiórki.
  • Badanie nie wymaga zmiany diety.
  • Przed badaniem należy w laboratorium pobrać specjalne probówki z przyczepionym do korka aplikatorem i zawierające płyn transportowy oraz przygotować czyste, suche naczynie (basen lub inny pojemnik), które będzie służyć za toaletę. Ma to na celu uniknięcie rozcieńczenia kału wodą lub moczem z toalety. Probówki należy przechowywać w lodówce, a w dniu pobierania kału ocieplić do temperatury pokojowej.
  • Przed wypróżnieniem należy całkowicie opróżnić pęcherz moczowy. Oddać kał do przygotowanego naczynia i za pomocą aplikatora pobrać próbki z 2-3 miejsc, a następnie wymieszać z płynem w probówce. Należy uważać, żeby przy otwieraniu probówki i dodawaniu kału nie rozpryskać znajdującego się w niej płynu. Po dodaniu próbki kału probówkę należy dokładnie zamknąć i kilkakrotnie potrząsnąć dla wymieszania kału z płynem.
  • Zaleca się pobieranie próbek kału przez 3 dni, wykorzystując 3 kolejne probówki. Pobrane próbki należy przechowywać w temperaturze lodówki. Po pobraniu ostatniej próbki należy jak najszybciej dostarczyć próbki do punktu pobrań.
  • Próbek kału nie należy pobierać podczas menstruacji, ani na 3 dni przed lub po niej, przy krwawieniach spowodowanych zaparciami, przy krwawiących hemoroidach, po incydentach krwawienia z nosa, z dziąseł, po ekstrakcjach zębów, po doodbytniczym podaniu leków, przy przyjmowaniu leków przeczyszczających, dużych dawek witaminy C, salicylanów, preparatów żelaza, związków glinu i bizmutu.
  • Przed pobraniem próbki na badanie kału należy zaopatrzyć się w specjalny pojemnik z przytwierdzoną do nakrętki łopatką i czyste, suche naczynie (basen, ewentualnie plastikowy jednorazowy pojemnik).
  • Przed pobraniem próbki należy opróżnić pęcherz moczowy, a następnie oddać kał do przygotowanego wcześniej czystego suchego pojemnika.
  • Jeśli w kale widoczne są pasożyty należy oddzielić je od próbki, wypłukać wodą i przesłać do laboratorium w oddzielnym pojemniku zawierającym niewielką ilość wody lub soli fizjologicznej.
  • Za pomocą łopatki z nakrętki pojemnika należy pobrać małe próbki kału z kilku punktów, szczególnie tych zawierających np. krew, śluz lub ropę.
  • Całkowita ilość kału w pojemniku powinna odpowiadać wielkości orzecha laskowego, a jeśli kał jest płynny objętość próbki powinna wynosić 2-3 ml.
  • Próbkę należy przekazać do punktu pobrań w możliwie najkrótszym czasie od momentu pobrania. Jeżeli czas od pobrania do dostarczenia przekracza 2 godziny, próbkę należy przechowywać w lodówce.